بر اساس مستندات...

امروز ادامه ی سوره فاطر رو خوندیم:

إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ بِالْحَقِّ بَشِیرًا وَنَذِیرًا وَإِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِیهَا نَذِیرٌ(فاطر/24)  وَإِنْ یکَذِّبُوکَ فَقَدْ کَذَّبَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَینَاتِ وَبِالزُّبُرِ وَبِالْکِتَابِ الْمُنِیرِ(فاطر/25)  ثُمَّ أَخَذْتُ الَّذِینَ کَفَرُوا فَکَیفَ کَانَ نَکِیرِ(فاطر/26)

ما تو را بحق برای بشارت و انذار فرستادیم؛ و هر امتی در گذشته انذارکننده‌ای داشته است!  اگر تو را تکذیب کنند؛ کسانی که پیش از آنان بودند هم تکذیب کردند؛ آنها با دلایل روشن و کتابهای پند و موعظه و کتب آسمانی روشنگر به سراغ آنان آمدند.  سپس من کافران را گرفتم، مجازات من نسبت به آنان چگونه بود؟!

اول لیلا نکاتی رو از تفاسیر ارائه کرد شامل اینکه همیشه بشارت و انذار باید کنار هم باشه، همه ی جوامع حتماً فرستاده ای از جانب خدا دارند که اونها بر اساس "حق" عمل میکنن و عذاب الهی فقط بعد از اتمام حجت به بنده ها نازل میشه. هاجر در جمع بندی این آیه ها می گفت این آیات، فرستاده های الهی رو همیشه همراه نشانه ها و دلایل واضح (بینه) و کتاب و مستندات (زبور) میدونه و انسان ها رو بر اساس اونها دعوت می کنه که این نشونه ی خوبی برای یک "دعوت الهی" هست. کسانی که با تحریک احساسات آدم ها یا در شرایط خاص و حالات عجیب غریب یا با جوگیر شدن اونها مسیری رو معرفی می کنند، انسان های الهی نیستن و دعوتشون هم خدایی نیست.

زینب با اشاره به آیه بعد که میگه همه ی فرستاده های الهی از طرف اکثر مردم تکذیب میشن و پذیرفته نمی شن، گفت این میتونه یه دلگرمی برای پیامبر باشه و یا یادآوری یک حقیقت که همه ی ما باید بدونیم! باید آگاه باشیم که طبق حقیقت عمل کردن و دعوت به حق، معمولاً با اقبال عمومی روبرو نمیشه. بلکه باید منتظر تکذیب ها، کارشکنی ها، مشکلات و دشمنی ها بود و آگاهانه پا در این راه گذاشت!

در نهایت آیه ی بعد، راه مقابله با روشنگری ها رو "کفر" یعنی پوشوندن حقیقت می دونه. لیلا می گفت با بحث و مناظره و منطق نمیشه جلوی حق ایستاد بنابراین همیشه با "کفر" مقابلش می ایستن و سعی می کنن آدم ها رو از دیدن و شناختن حقایق و بینات محروم کنن. این افراد که با آگاهی کامل و بعد از روشنگری فرستاده های خدا، کفر می ورزند، شامل گرفتاری از جانب خدا میشن. این گرفتاری و عذاب، گاهی به صورت "عذاب ناگهانی"، گاهی به شکل "غفلت و بی خبری" و گاهی به ظاهر غرق شدن در نعمت هاست ولی در حقیقت دچار زندگی بدون خدا، خالی از حقیقت و دور از "حق" میشن!

جالبه که این آیه با طرح یک سوال ما رو دعوت به قضاوت می کنه! اینکه برخورد خدا با این افراد چگونه است؟ آیا ناعادلانه یا ظالمانه است؟ آیا راه دیگه ای وجود داره؟!

أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهَا وَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِیضٌ وَحُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَغَرَابِیبُ سُودٌ(فاطر/27)  وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ کَذَلِکَ إِنَّمَا یخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ غَفُورٌ(فاطر/28)

آیا ندیدی خداوند از آسمان آبی فرو فرستاد که بوسیله آن میوه‌هایی رنگارنگ خارج ساختیم و از کوه‌ها نیز جاده‌هایی آفریده شده سفید و سرخ و به رنگهای مختلف و گاه به رنگ کاملا سیاه!  و از انسانها و جنبندگان و چهارپایان انواعی با رنگهای مختلف، حقیقت چنین است: از میان بندگان خدا، تنها دانشمندان از او می‌ترسند؛ خداوند عزیز و غفور است!

این آیات گویا نمونه ای از نشانه های آشکار خدا رو یادآوری می کنه، اینکه با فرستادن آبی حیات بخش، گیاهان و جنبندگان از رنگ های مختلف بوجود میان! نشانه هایی که برای همه قابل درک هستن. ولی از این میان فقط "اهل علم" دچار "خشیت" میشن! زهرا و الهه نکته هایی از این آیات رو اشاره کردن و در انتها به این نتیجه رسیدیم که "علم"، همون آشنا شدن با "حقیقت" و اسرار عالم، آغاز و پایان اون و شناختن "هدف" خلقت است که این چنین علمی، قلب انسان رو سرشار می کنه از محبت و احترام نسبت به آفریننده ی حکیم جهان. علمی که احساس قدرت و غرور ایجاد کنه، فریبی بیش نیست!

خدا در پایان، یکبار دیکه خودش رو با صفات "عزیز" و "غفور" معرفی می کنه که در عین بی نیازی و شکست ناپذیری، نسبت به بندگانش مشتاقه و منتظر بازگشتشونه تا اونها رو شامل محبت خودش بکنه.

در پایان صحبت ها، قسمتی از صحبت های حضرت زهرا سلام الله علیها مطرح شد که در روزهای انتهایی عمرشون فرموده بودن. جالب بود که در ابتدای صحبتشون همین دعوت به حق و برهان و دلایل روشن دیده می شد. ایشون بعد از دعوت مردم به توحید حقیقی و یادآوری هدف نبوت پدرشون، در دفاع از حقانیت خودشون از کتاب (قرآن) دلایل منطقی ارائه می کنند. و بعد از مغلطه ی هوشمندانه ی دشمن، کار رو به خدا واگذار و چاره ی خودشون رو "صبر جمیل" می دونن.

در قسمتی از سخنان ایشون هدف از امامت، جلوگیری از "تفرقه" بیان شده و "امام" کسی معرفی شده که: "هر هنگام که شیطان سر برمی آورد یا اژدهائى از مشرکین دهان بازکرد، در کام آن رفت و تا زمانى که سرآنان را به زمین نمى‌‏کوفت و آتش آنها را به آب شمشیرش خاموش نمى‌‏کرد، باز نمى‏‌گشت. فرسوده از تلاش در راه خدا، کوشیده در امر او، نزدیک به پیامبر خدا، سرورى از اولیاء الهى، دامن به کمر بسته، نصیحت‏گر، تلاشگر، و کوشش‏کننده بود، و در راه خدا از ملامت ملامت‏‌کننده نمى‏‌هراسد." و علت گمراهی آنها را این می داند که: "به تن‏آسائى جاودانه دل داده، و کسى را که سزاوار زمامدارى بود را دور ساخته‏‌اید، با راحت‌‏طلبى خلوت کرده، و از تنگناى زندگى به فراخناى آن رسیده‏‌اید." و پس از آنکه کسی دعوتش را پاسخ نمی گوید، می فرماید: "پس خلافت را بگیرید، ولى بدانید که پشت این شتر خلافت زخم است، و پاى آن سوراخ و تاول‏‌دار، عار و ننگش باقى و نشان از غضب خدا و ننگ ابدى دارد، و به آتش شعله‌‏ور خدا که بر قلبها احاطه مى‌‏یابد متصل است." جالبه که دشمنان با همون روش "کفر" یعنی پوشاندن حقیقت با حرف های ناحق ولی زیبا و فریبکارانه با رنگ و بوی پیامبر رفتار می کنن. وقتی در بستر بیماری، جمعی از زن ها به دیدن حضرت میان، ایشون در معرفی جایگاه حقیقی امامت می فرماید: " اگر آنان از مرکب خلافتى که پیامبر به على سپرده بود، دست مى‏کشیدند، او مردم را به چشمه‏ى همواره جوشان، و سرشار و سرریز مى‏رساند و آنان را سیرآب باز مى‏گرداند به گونه‏اى که شگفت زده مى‏شدند، ولیکن او خود جز کفى از آب و جز به قدر فرونشاندن آتش تشنگى بر نمى‏گرفت کمتر از آنکه او را سیرآب کند. آنگاه، به تحقیق برکت‏هاى آسمان و زمین بر آنان گشوده مى‏گشت.- لیکن اکنون- خداوند آنان را به زودى در دام کرده‏هاى خویش، گرفتار خواهد نمود."... «صلّی الله علیکِ یا بنت رسول الله السلام علیک وَ علی أبیک و علی بعلک و بنیک و علی السرّ المستودع فیک»

بینا و نابینا...

سلام. این هفته، آیات 19 تا 24 سوره فاطر رو خوندیم:

وَمَا یسْتَوِی الْأَعْمَى وَالْبَصِیرُ 19 وَلَا الظُّلُمَاتُ وَلَا النُّورُ 20  وَلَا الظِّلُّ وَلَا الْحَرُورُ 21  وَمَا یسْتَوِی الْأَحْیاءُ وَلَا الْأَمْوَاتُ إِنَّ اللَّهَ یسْمِعُ مَنْ یشَاءُ وَمَا أَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَنْ فِی الْقُبُورِ  22

و نابینا و بینا هرگز برابر نیستند، و نه ظلمتها و روشنایی، و نه سایه  و باد داغ و سوزان! و هرگز مردگان و زندگان یکسان نیستند! خداوند پیام خود را به گوش هر کس بخواهد می‌رساند، و تو نمی‌توانی سخن خود را به گوش آنان که در گور خفته‌اند برسانی!

 

زینب و الهه نکاتی رو که از تفاسیر خونده بودن ارائه دادن و برای تعریف "نابینا" و "بینا" در قرآن، از آیات مختلف استفاده کردیم. در مجموع به نظر میرسید قرآن فردی رو بینا می دونه که آیات الهی رو می فهمه و از اونها بدون توجه نمی گذره. در قابلش "کور" کسی است که این نشانه ها رو متوجه نمی شه و بهشون پشت می کنه. و برای هدایت چنین فردی، از دست پیامبر خدا هم کاری بر نمیاد!

"بصیرت" که در قرآن رمز هدایته، چیزی فراتر از دیدن به تنهاییست و مقدمه ی حرکت به سمت خداست همون طور که آیه 108 سوره یوسف میگه باید با بصیرت افراد رو حرکت داد:

قُلْ هَذِهِ سَبِیلِی أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِیرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِی وَسُبْحَانَ اللَّهِ وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ

بگو: «این راه من است من و پیروانم، و با بصیرت کامل، همه مردم را به سوی خدا دعوت می‌کنیم! منزه است خدا! و من از مشرکان نیستم!»

"نور" و "ظلمات" هم در مقابل هم ذکر شده و نور مفرد آمده. در آیه 35 سوره نور، "الله" تنها منبع نور در عالم معرفی شده (اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ...) ولی ظلمت جمع ذکر شده (ظلمات) گویا هر راهی جز مسیر الهی به ظلمت ختم میشه.

"زنده" و "مرده" هم در مقابل هم آمده و مرده رو همون کسی معرفی کرده که چشم بینا و گوش شنوا و قلب فهیم نداشته باشه نه کسی که علایم حیاتی رو نداره (وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیاءٌ ... آل عمران/169) و البته خداست که مرده ها رو زنده می کنه و حیات می بخشه! (کَیفَ تَکْفُرُونَ بِاللَّهِ وَکُنْتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْیاکُمْ ... البقرة/28)

بحث "ظل" و "حرور" کامل نشد ولی صحبت روی آیه 23 و 24 سوره فاطر که پیامبر رو فقط انذار دهنده میدونه ادامه پیدا کرد:

إِنْ أَنْتَ إِلَّا نَذِیرٌ  23  إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ بِالْحَقِّ بَشِیرًا وَنَذِیرًا وَإِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِیهَا نَذِیرٌ 24

تو فقط انذارکننده‌ای،  ما تو را به حق برای بشارت و انذار فرستادیم؛ و هر امتی در گذشته انذارکننده‌ای داشته است!

این آیه گویا پیامبر رو به وظیفه اش اشاره میده و در حقیقت میخواد این پیام رو به ما برسونه که حتی پیامبر خدا هم فقط نقش اطلاع دهنده رو میتونه داشته باشه نه بیشتر. بقیه اش به فرد بستگی داره که به اذن خدا و با استفاده از قوانین و اسبابی که او پیش راهش گذاشته، چه مسیری رو در پیش بگیره. هاجر می گفت ما در جایگاه های مختلف فکر می کنیم بیش از این مٶثریم. مثلاً یه مادر تصور می کنه مسئول همه ی رفتارهای بچه اش اونه و همیشه نگرانی و غصه ی این موضوع رو داره، در حالیکه او هم باید بدونه فقط آموزش ها و هشدار ها رو می تونه به فرزندش منتقل کنه و او رو متوجه کنه که خودش مسئولیت رفتارهاش رو به عهده داره چون از زمان به تکلیف رسیدن، خدا او رو به رسمیت شناخته! پس ما در همه ی رابطه هامون باید دقت کنیم نگران وظیفه ی خودمون باشیم نه مشغول ارزیابی دیگران.

معصومه و ملیحه معتقد بودن جوامع مختلف طبق این آیات، انذار دهنده هایی دارن که شاید لزوماً پیامبر هم نباشن ولی نشانه هایی الهی هستن که ما در زندگی روزمره برخوردهای متعددی باهاشون داریم. باید هوشیار باشیم تا این آیات و تذکرهاشون رو نادیده نگیریم و بی اهمیت از کنارشون نگذریم...

توجه به کیفیت...

سلام. این هفته صحبت در مورد آیه 18 سوره فاطر رو ادامه دادیم:

وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَإِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلَى حِمْلِهَا لَا یحْمَلْ مِنْهُ شَیءٌ وَلَوْ کَانَ ذَا قُرْبَى إِنَّمَا تُنْذِرُ الَّذِینَ یخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَیبِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَمَنْ تَزَکَّى فَإِنَّمَا یتَزَکَّى لِنَفْسِهِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِیرُ(فاطر/18)

هیچ گنهکاری بار گناه دیگری را بر دوش نمی‌کشد؛ و اگر شخص سنگین‌باری دیگری را برای حمل گناه خود بخواند، چیزی از آن را بر دوش نخواهد گرفت، هر چند از نزدیکان او باشد! تو فقط کسانی را بیم‌می‌دهی که از پروردگار خود در پنهانی می‌ترسند و نماز را برپا می‌دارند؛ و هر کس پاکی پیشه کند، نتیجه آن به خودش بازمی‌گردد؛ و بازگشت به سوی خداست!

بعد از مرور بحث های قبل راجع به صحنه ی قیامت و لزوم پذیرفتن مسئولیت عملکردمون، روی " تزکیه " متمرکز شدیم.

معانی لغوی تزکیه " پاکی " و " رشد و نمو " بیان شده و در آیات مختلفی به جنبه های متفاوتش اشاره شده. آیات زیادی مشابه 164 سوره آل عمران، تزکیه رو همراه با تعلیم آورده و همراهی اون ها بارها در قرآن یادآوری شده:

لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ یتْلُو عَلَیهِمْ آیاتِهِ وَیزَکِّیهِمْ وَیعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ(آل عمران/164)

خداوند بر مؤمنان منت نهاد هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت؛ که آیات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد؛ هر چند پیش از آن، در گمراهی آشکاری بودند.

این آیات که متعدد هم هستن، گویا نشون میده تعلیم بدون تزکیه و تزکیه بدون تعلیم، شدنی نیست.

راه های دیگری هم در جهت انجام تزکیه لازم دونسته شده:

خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَکِّیهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَیهِمْ إِنَّ صَلَاتَکَ سَکَنٌ لَهُمْ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ(التوبة/103)

از اموال آنها صدقه‌ای بگیر، تا بوسیله آن، آنها را پاک سازی و پرورش دهی! و  به آنها دعا کن؛ که دعای تو، مایه آرامش آنهاست؛ و خداوند شنوا و داناست!

این آیه، پاک شدن مال رو یکی از راه های تزکیه دونسته. معصومه می گفت این آیه نشون میده تزکیه باید همه ی جوانب زندگی انسان رو شامل بشه.

الهه به آیات دیگه ای اشاره کرد:                                                      

أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ یزَکُّونَ أَنْفُسَهُمْ بَلِ اللَّهُ یزَکِّی مَنْ یشَاءُ وَلَا یظْلَمُونَ فَتِیلًا(النساء/49)

آیا ندیدی کسانی را که خودستایی می‌کنند؟! بلکه خدا هر کس را بخواهد، ستایش می‌کند؛ و کمترین ستمی به آنها نخواهد شد.

الهه می گفت آدم نباید خودش رو پاک بشمره و ادعای زکی بودن داشته باشه، هرچند همیشه تمام تلاشش باید در این جهت به کار گرفته بشه.

از طرف دیگه این آیه و آیات مشابه، تاکید می کنند که تزکیه هم با اذن خدا و از طریق گردن نهادن به قوانین و اوامر او به دست میاد.

توی بحث های جانبی، لیلا سوالی رو مطرح کرد که آیا انسان اگر حتی بدون توجه، کارهایی مثل روزه، وضو، نماز و ... رو انجام بده، آیا اثری داره؟

ملیحه معتقد بود نمی تونه تاثیر مثبت زیادی داشته باشه، هرچند الهه می گفت مطمئناً بدون تاثیر نخواهد بود! در نهایت جمع بندی این شد که اثرات وضعی چنین اعمالی به طور کلی قابل انکار نیست ولی وابسته به جهت گیری کلی انسان هست طوریکه ممکنه همین نماز و روزه و مغرور شدن به اونها حجابی بشه برای دورتر شدن از خدا یا وسیله ای برای پیکار با دین خدا (مثل خوارج)!!

بنابراین با توجه به عبارت پایانی آیه 18 سوره فاطر که بازگشت رو به سوی الله میدونه، باید جهت گیری و مسیرمون رو دائم چک کنیم تا گم نشیم و با داشتن "علم" و ارتقای "نیت" خودمون، سعی کنیک کیفیت "اعمال" رو بالا ببریم تا حقیقتاً باعث تزکیه و رشد ما بشن! ان شاءالله...

خوشا آنان که...

این پنجشنبه آیات بعدی سوره فاطر رو خوندیم:

یا أَیهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِی الْحَمِیدُ(فاطر/15) 

ای مردم شما نیازمند به خدائید؛ تنها خداوند است که بی‌نیاز و شایسته هر گونه حمد و ستایش است!

در ادامه آیات قبلی که دائم قدرت خدا رو یادآوری می کرد و می گفت به کسی و چیزی جز او نباید امیدوار بود، این آیه هم میگه نیاز ما به خدا یک نیاز حقیقی و همیشگی است ولی نیازهای دیگه موقت یا غیر واقعی اند زیرا تنها بی نیاز در عالم اوست پس فقط او می تونه برطرف کننده ی نیاز دیگران باشه! کسی جز او شایسته ی ستایش نیست.

إِنْ یشَأْ یذْهِبْکُمْ وَیأْتِ بِخَلْقٍ جَدِیدٍ(فاطر/16)  وَمَا ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِیزٍ(فاطر/17) 

اگر بخواهد شما را می‌برد و خلق جدیدی می‌آورد؛  و این برای خداوند مشکل نیست!

گویا این آیه، باز نیاز خدا به بنده ها رو نفی می کنه و میگه نباید فکر کنیم خدا یا دین خدا به ما نیازی داره! لیلا می گفت گاهی ما فکر می کنیم این ما هستیم که دین خدا رو حفظ می کنیم، درحالیکه خدا میگه هرلحظه اراده کنه ما رو با خلق بهتری جایگزین می کنه! تلاش ما باید این باشه که خدا ما رو برای خدمت به خودش و دین خودش بپذیره وگرنه در این راه، به از ما کم نباشد!  

وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَإِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلَى حِمْلِهَا لَا یحْمَلْ مِنْهُ شَیءٌ وَلَوْ کَانَ ذَا قُرْبَى إِنَّمَا تُنْذِرُ الَّذِینَ یخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَیبِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَمَنْ تَزَکَّى فَإِنَّمَا یتَزَکَّى لِنَفْسِهِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِیرُ(فاطر/18)

هیچ گنهکاری بار گناه دیگری را بر دوش نمی‌کشد؛ و اگر شخص سنگین‌باری دیگری را برای حمل گناه خود بخواند، چیزی از آن را بر دوش نخواهد گرفت، هر چند از نزدیکان او باشد! تو فقط کسانی را بیم‌می‌دهی که از پروردگار خود در پنهانی می‌ترسند و نماز را برپا می‌دارند؛ و هر کس پاکی پیشه کند، نتیجه آن به خودش بازمی‌گردد؛ و بازگشت به سوی خداست!

این آیه هرکس رو مسئول رفتار خودش میدونه و ما باید مسئولیت اعمالمون رو قبول کنیم و عادت نکنیم دیگران رو سپر قرار بدیم. حتی همون طور که تو آیه های دیگه اشاره شده، شیطان یا انسان های دیگری که ما رو وسوسه کرده باشند، جوابگو نخواهند بود چون در نهایت تصمیم گیری و انجام هر کاری با اراده ی خودمونه.

معصومه می گفت چرا خدا گفته کسانی که "میترسند" نماز رو به پا میدارند؟ ملیحه گفت "خشیت" احساس نگرانی ناشی از محبت و دوست داشتن هست که باعث میشه مراقب رفتارت باشی کسی رو که دوست داری از خودت و رفتارت نرنجونی! ملیحه ادامه داد همه جا صحبت از "اقامه" ی نماز است نه خوندن اون، که به معنای " اقامه ی یاد خدا" در زندگی شخصی و هم در جامعه (به جماعت) است و مکرر به ما یادآوری می کنه هدف و مقصد و قبله مون چیه، تا در حرکت دائمی زندگی فردی و جمعی مون یادمون نره برای چی اینجا هستیم و مشغول بازی های دنیا نشیم! خلاصه باید سعی کنیم همیشه وجودمون مظهر اقامه ی یاد خدا باشه! خوشا آنان که دائم در نمازند...