علم یا عملکرد...

این هفته هم با توجه به سوال هایی که هفته ی قبل برامون ایجاد شده بود، روی آیات 24 تا 26 سوره فاطر تمرکز کردیم:

إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ بِالْحَقِّ بَشِیرًا وَنَذِیرًا وَإِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِیهَا نَذِیرٌ(فاطر/24)    وَإِنْ یکَذِّبُوکَ فَقَدْ کَذَّبَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَینَاتِ وَبِالزُّبُرِ وَبِالْکِتَابِ الْمُنِیرِ(فاطر/25)    ثُمَّ أَخَذْتُ الَّذِینَ کَفَرُوا فَکَیفَ کَانَ نَکِیرِ(فاطر/26)

ما تو را بحق برای بشارت و انذار فرستادیم؛ و هر امتی در گذشته انذارکننده‌ای داشته است!  اگر تو را تکذیب کنند؛ کسانی که پیش از آنان بودند نیز تکذیب کردند؛ آنها با دلایل روشن و کتابهای پند و موعظه و کتب آسمانی روشنگر به سراغ آنان آمدند.  سپس من کافران را گرفتم؛ مجازات من نسبت به آنان چگونه بود؟!

با توجه به این که در این آیات و آیات مشابه دیگر در قرآن، تاکید روی همراهی فرستاده های خدا با "بینات"، "زبور" و "کتاب" هست، سعی کردیم این کلمات رو در قرآن جستجو کنیم. "زبور" که به معنی "مکتوب، نوشته، کتاب، رسم خط و نوشتار با استحکام" هست، در قرآن بیشتر همراه با پیامبران پیشین ذکر شده و در مورد پیامبر خاتم لفظ "کتاب" متداول تر است. به طور کلی نشون میده فرستاده های الهی رسالتشون رو مستند و با سند مکتوب ارائه می کنن. زینب می گفت در تفاسیر آمده که در "زبر" پیامبران گذشته بیشتر پند و اندرز ارئه شده ولی در "کتاب" پیامبر خاتم، قوانین و شریعت تکمیل یافته آمده.

"بیّنه" که به معنی " آشکار و نمایان، دلیل آشکار و برهان واضح" هست، نشون میده خدا توسط فرستاده هاش حقیقت رو بی پرده و عیان به بنده ها ارائه می کنه تا جایی برای انکار باقی نمونه. لیلا می گفت در آیات مختلف، پیامبران دارای بیّنه ذکر شده اند و به بیّنات مختلف مثل "کتاب" و نیز ارائه ی بینات در زمان ها "ماه رمضان" یا مکان های خاص "مکه و مقام ابراهیم" اشاره شده است. هاجر تاکید داشت ما باید بیّنات رو خیلی دقیق بشناسیم و از آیات این طور نتیجه گیری کرد که هر نشانه ای در محیط ما از انسان ها و گفته ها و طبیعت و ... میتونن بیّنه ای باشن راهگشا ولی در نهایت مرجع بدون شبهه و قاطعی که همواره میتونه راه رو از بیراهه مشخص کنه و آشکارترین نشانه ها و دلایل رو در اختیار ما بذاره و حتی غربال کنه، در عصر ما، کتابی که برامون ارائه شده "قرآن" هست.

بَلْ هُوَ آیاتٌ بَینَاتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَمَا یجْحَدُ بِآیاتِنَا إِلَّا الظَّالِمُونَ(العنکبوت/49)

ولی این آیات روشنی است که در سینه دانشوران جای دارد؛ و آیات ما را جز ستمگران انکار نمی‌کنند!

ملیحه گفت این آیه نشون میده نشانه های خدا واضح اند ولی برای دریافت اونها نیاز به سینه ای است که جایگاه علم باشه! در این صورت هرکسی در سطح خودش این نشانه ها رو درک خواهد کرد مثلاً از قرآن بهره ای به میزان وسعت وجودی اش نصیبش میشه.

زینب در تعریف "عالم" بیانی از امام صادق علیه السلام گفت مبنی بر اینکه عالم کسی است که به علم خود عمل کند. پس عالم بر اساس "عملکرد" ش تعریف میشه نه بر اساس ذهنیات و محفوظات و ... و به بیان دیگه علمی که در رفتار فرد پدیدار نشود، علم نیست.

أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهَا وَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِیضٌ وَحُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَغَرَابِیبُ سُودٌ(فاطر/27) وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ کَذَلِکَ إِنَّمَا یخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ غَفُورٌ(فاطر/28)

آیا ندیدی خداوند از آسمان آبی فرو فرستاد که بوسیله آن میوه‌هایی رنگارنگ خارج ساختیم و از کوه‌ها نیز جاده‌هایی آفریده شده سفید و سرخ و به رنگهای مختلف و گاه به رنگ کاملا سیاه!  و از انسانها و جنبندگان و چهارپایان انواعی با رنگهای مختلف، حقیقت چنین است: از میان بندگان خدا، تنها دانشمندان از او می‌ترسند؛ خداوند عزیز و غفور است!

آیات 27 و 28 فاطر هم با تذکر گوشه ای از آیات روشن خدا، ما رو تشویق می کنه با به دست آوردن "علم" و کنکاش در نشانه های الهی هرچه بیشتر وجود خدا رو احساس کنیم. الهه اعتقاد داشت دیدن ظاهر آفریده های الهی "مثل رنگ کوهها، میوه ها و حیوانات" با اینکه راحت و بدیهی به نظر میرسه، میتونه روش خوبی برای درک و ارتباط با او باشه.

در نهایت در صحبت های متفرقه ای که گفته شد، در جهت ارتقای درک و دریافت هامون، زهرا اعتقاد داشت باید ارتباطمون رو با خدا نزدیکتر و مستحکم تر کنیم! افزایش محبت توی این رابطه فقط با انجام تکالیف و واجبات امکانپذیر نیست و با انجام مستحبات "توصیه های خدا" و دوری از مکروهات "رفتارهایی که خدا نمی پسنده"، می تونیم این علاقه رو اثبات کنیم!