بینا و نابینا...

سلام. این هفته، آیات 19 تا 24 سوره فاطر رو خوندیم:

وَمَا یسْتَوِی الْأَعْمَى وَالْبَصِیرُ 19 وَلَا الظُّلُمَاتُ وَلَا النُّورُ 20  وَلَا الظِّلُّ وَلَا الْحَرُورُ 21  وَمَا یسْتَوِی الْأَحْیاءُ وَلَا الْأَمْوَاتُ إِنَّ اللَّهَ یسْمِعُ مَنْ یشَاءُ وَمَا أَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَنْ فِی الْقُبُورِ  22

و نابینا و بینا هرگز برابر نیستند، و نه ظلمتها و روشنایی، و نه سایه  و باد داغ و سوزان! و هرگز مردگان و زندگان یکسان نیستند! خداوند پیام خود را به گوش هر کس بخواهد می‌رساند، و تو نمی‌توانی سخن خود را به گوش آنان که در گور خفته‌اند برسانی!

زینب و الهه نکاتی رو که از تفاسیر خونده بودن ارائه دادن و برای تعریف "نابینا" و "بینا" در قرآن، از آیات مختلف استفاده کردیم. در مجموع به نظر میرسید قرآن فردی رو بینا می دونه که آیات الهی رو می فهمه و از اونها بدون توجه نمی گذره. در قابلش "کور" کسی است که این نشانه ها رو متوجه نمی شه و بهشون پشت می کنه. و برای هدایت چنین فردی، از دست پیامبر خدا هم کاری بر نمیاد!

"بصیرت" که در قرآن رمز هدایته، چیزی فراتر از دیدن به تنهاییست و مقدمه ی حرکت به سمت خداست همون طور که آیه 108 سوره یوسف میگه باید با بصیرت افراد رو حرکت داد:

قُلْ هَذِهِ سَبِیلِی أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِیرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِی وَسُبْحَانَ اللَّهِ وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ

بگو: «این راه من است من و پیروانم، و با بصیرت کامل، همه مردم را به سوی خدا دعوت می‌کنیم! منزه است خدا! و من از مشرکان نیستم!»

"نور" و "ظلمات" هم در مقابل هم ذکر شده و نور مفرد آمده. در آیه 35 سوره نور، "الله" تنها منبع نور در عالم معرفی شده (اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ...) ولی ظلمت جمع ذکر شده (ظلمات) گویا هر راهی جز مسیر الهی به ظلمت ختم میشه.

"زنده" و "مرده" هم در مقابل هم آمده و مرده رو همون کسی معرفی کرده که چشم بینا و گوش شنوا و قلب فهیم نداشته باشه نه کسی که علایم حیاتی رو نداره (وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیاءٌ ... آل عمران/169) و البته خداست که مرده ها رو زنده می کنه و حیات می بخشه! (کَیفَ تَکْفُرُونَ بِاللَّهِ وَکُنْتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْیاکُمْ ... البقرة/28)

بحث "ظل" و "حرور" کامل نشد ولی صحبت روی آیه 23 و 24 سوره فاطر که پیامبر رو فقط انذار دهنده میدونه ادامه پیدا کرد:

إِنْ أَنْتَ إِلَّا نَذِیرٌ  23  إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ بِالْحَقِّ بَشِیرًا وَنَذِیرًا وَإِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِیهَا نَذِیرٌ 24

تو فقط انذارکننده‌ای،  ما تو را به حق برای بشارت و انذار فرستادیم؛ و هر امتی در گذشته انذارکننده‌ای داشته است!

این آیه گویا پیامبر رو به وظیفه اش اشاره میده و در حقیقت میخواد این پیام رو به ما برسونه که حتی پیامبر خدا هم فقط نقش اطلاع دهنده رو میتونه داشته باشه نه بیشتر. بقیه اش به فرد بستگی داره که به اذن خدا و با استفاده از قوانین و اسبابی که او پیش راهش گذاشته، چه مسیری رو در پیش بگیره. هاجر می گفت ما در جایگاه های مختلف فکر می کنیم بیش از این مٶثریم. مثلاً یه مادر تصور می کنه مسئول همه ی رفتارهای بچه اش اونه و همیشه نگرانی و غصه ی این موضوع رو داره، در حالیکه او هم باید بدونه فقط آموزش ها و هشدار ها رو می تونه به فرزندش منتقل کنه و او رو متوجه کنه که خودش مسئولیت رفتارهاش رو به عهده داره چون از زمان به تکلیف رسیدن، خدا او رو به رسمیت شناخته! پس ما در همه ی رابطه هامون باید دقت کنیم نگران وظیفه ی خودمون باشیم نه مشغول ارزیابی دیگران.

معصومه و ملیحه معتقد بودن جوامع مختلف طبق این آیات، انذار دهنده هایی دارن که شاید لزوماً پیامبر هم نباشن ولی نشانه هایی الهی هستن که ما در زندگی روزمره برخوردهای متعددی باهاشون داریم. باید هوشیار باشیم تا این آیات و تذکرهاشون رو نادیده نگیریم و بی اهمیت از کنارشون نگذریم...